İş güvenliği ayakkabıları, işçileri düşmelere, kaymalara, kesiklere ve ağır nesnelerin düşmesi gibi risklere karşı korumak için tasarlanmıştır. Bu ayakkabıların üretimi ve kullanımı, belirli standartlara ve düzenlemelere tabidir. 

Örneğin, Avrupa'da EN ISO 20345 standardı yaygındır; bu standart, ayakkabının darbe direnci, enerji emilimi, tabanın nüfuz etmeye direnci gibi özelliklerini belirler. Bu standartlara göre iş güvenliği ayakkabıları, suya dayanıklılık, kaymaz tabanlar ve metal olmayan koruyucu kaplamalar gibi özelliklere sahip olabilir. Bu özellikler, çalışanların çeşitli iş ortamlarında karşılaştıkları tehlikelere karşı korunmalarını sağlar.

İş Güvenliği Ayakkabısı Standartları Nasıl Olmalıdır?

İş güvenliği ayakkabısı standartları, çalışma ortamının risklerine uygun koruma sağlamalıdır. İdeal iş güvenliği ayakkabısı standartları şu özelliklere sahip olmalıdır:

• Darbe ve Sıkıştırma Direnci: Ayakkabının ön kısmı, düşen nesnelerden veya sıkışma olaylarından korunacak şekilde güçlendirilmelidir.
• Delinme Direnci: Ayakkabının tabanı, keskin nesnelerin ayak tabanına zarar vermesini önleyecek şekilde tasarlanmalıdır.
• Kaymaz Taban: Zeminle iyi tutunma sağlayacak, yağ, asit ve diğer kimyasallara karşı dayanıklı malzemeden yapılmış tabanlar tercih edilmelidir.
• Elektriksel Direnç: Elektrikle çalışan alanlarda çalışanlar için, elektrik akımına karşı izolasyon sağlayan ayakkabılar gereklidir.
• Su Geçirmezlik ve Nefes Alabilirlik: Özellikle dış mekanda çalışanlar için, su geçirmez ve aynı zamanda ayağın nefes almasını sağlayacak malzemelerden üretilmiş ayakkabılar önemlidir.
• Ergonomik Tasarım: Uzun saatler boyunca rahat bir kullanım sağlamak için ayakkabının ergonomik olarak tasarlanmış olması, ayağın doğal şekline uygun olması gerekir.
• Kimyasal Direnç: Kimyasal maddelere maruz kalınan işlerde, ayakkabı malzemesinin bu maddelere karşı dayanıklı olması sağlanmalıdır.
• Sıcaklık Direnci: Yüksek sıcaklık veya soğuk ortamlarda çalışanlar için, sıcaklık değişimlerine dayanıklı malzemelerden yapılmış ayakkabılar gereklidir.

Bu standartlar, çeşitli iş ortamlarında çalışanların ihtiyaçlarına yönelik olarak farklılaşabilir. İş güvenliği ayakkabısı seçerken, çalışma ortamının tehlikelerini ve çalışanın maruz kalabileceği riskleri dikkate almak esastır. Bu sayede, çalışanların ayak sağlığı ve güvenliği en iyi şekilde korunur.

İş Ayakkabılarında “S” Standartları

İş güvenliği ayakkabılarında "S" standartları, EN ISO 20345 standardı altında belirli güvenlik özelliklerini tanımlar. Her bir "S" kodu, ayakkabının sağladığı koruma seviyesini ifade eder. İşte bu standartların bir özeti:

• S1: Bu standart, ayakkabının enerji emici topuk, kapalı topuk alanı, yağa karşı dayanıklı taban ve antistatik özelliklere sahip olmasını gerektirir. Ayrıca, 200 joule darbe koruması sağlayan bir güvenlik burun kısmına sahip olmalıdır.
• S1P: S1 özelliklerine ek olarak, S1P ayakkabılar taban delinme direncine sahiptir. Bu, keskin nesnelerin ayakkabının tabanından geçmesini önleyen bir katman veya özellik içerir.
• S2: S1 özelliklerinin yanı sıra, S2 ayakkabılar su geçirmez veya suya karşı yüksek dirençli malzemelerle üretilir, bu da onları ıslak ortamlarda kullanım için uygun hale getirir.
• S3: S2'nin tüm özelliklerine sahip olan S3 ayakkabılar, ayrıca taban delinme direnci ve burun bölgesinde enerji emici özellik sunar. S3 ayakkabılar genellikle zorlu dış mekan çalışma koşulları için tasarlanmıştır ve genellikle artırılmış tutuş ve dayanıklılık için tasarlanmış tabanlara sahiptir.
• S4: S4, genellikle tamamen kauçuktan veya polimer malzemeden yapılmış, su geçirmez ve sıvıya karşı dirençli güvenlik botlarını ifade eder. Bu ayakkabılar, enerji emici topuk ve antistatik özellikler gibi S1 standardındaki özelliklere sahiptir.
• S5: S4 standartlarını içeren S5 ayakkabılar, ek olarak delinme direnci ve kaymaz taban özelliklerine sahiptir. Bu ayakkabılar, en zorlu çalışma koşulları için tasarlanmıştır ve genellikle inşaat ve madencilik gibi sektörlerde kullanılır.

Her bir "S" standardı, farklı iş ortamları ve tehlikeler için uygun olan spesifik koruma özelliklerini belirler. İş güvenliği ayakkabısı seçerken, çalışma ortamındaki risklere uygun "S" standardına sahip modellerin tercih edilmesi önemlidir.

İş Ayakkabısı “O” Standartları

"O" standartları, iş ayakkabıları için belirlenmiş olan bir başka kategoridir ve genellikle EN ISO 20347 standardı altında sınıflandırılır. Bu standartlar, temel koruma özelliklerine sahip, ancak güvenlik ayakkabılarında bulunan koruyucu burun gibi bazı özellikleri içermeyen ayakkabıları tanımlar. İşte "O" kategorisindeki bazı standartlar:

• OB: Temel gereksinimleri karşılayan ayakkabıları ifade eder. Bu ayakkabılar, enerji emici topuk gibi temel özelliklere sahiptir ancak darbelere karşı koruma sağlayan bir güvenlik burunu bulunmaz.
• O1: OB özelliklerine ek olarak, kapalı topuk bölgesi, yağa karşı dirençli taban ve antistatik özellikler sunar.
• O2: O1 özelliklerine ek olarak, suya karşı direnç gösterir, fakat tamamen su geçirmez değildir.
• O3: O2'nin tüm özelliklerine sahip olan O3 standardı, ayrıca taban delinme direnci ve kaymaz taban özelliklerine sahiptir.

"O" standartlarına sahip ayakkabılar, genellikle güvenlik burunu gerektirmeyen çalışma ortamları için uygun olup, yürüyüş, hafif sanayi işleri veya ofis içi kullanım gibi daha az tehlikeli koşullarda kullanılır. Bu ayakkabılar, iş güvenliği ayakkabılarına kıyasla daha az koruma sunarlar, ancak hala belirli iş güvenliği kriterlerini karşılarlar. Bu nedenle, çalışma ortamının risk analizi yapılırken, hangi standartların (S veya O) gerektiği dikkatlice değerlendirilmelidir.

İş Ayakkabısı “P” Standartları

İş ayakkabılarında "P" standartları, genellikle ayakkabıların tabanında delinmeye karşı direnç sağlaması ile ilgilidir. Bu standart, özellikle zeminde keskin veya sivri nesnelerin bulunduğu iş alanlarında çalışanlar için önem taşır. "P" harfi, "Penetration Resistance" (Delinme Direnci) kelimesinin kısaltmasıdır ve bu özelliğe sahip ayakkabılar, çalışanların ayaklarını zemindeki tehlikeli nesnelerden korumak üzere tasarlanmıştır.

"P" standartı şu şekilde kullanılır:

• SP (Safety Plus): Bu işaretleme, ayakkabının sadece darbe ve sıkıştırmaya karşı koruma sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda delinme direncine de sahip olduğunu gösterir. Örneğin, "S1P" veya "S3P" gibi kodlar, ayakkabının hem "S" standartlarındaki güvenlik özelliklerini hem de delinme direncini içerdiğini belirtir.

Delinme direnci, genellikle ayakkabının tabanına yerleştirilen bir metal veya diğer sert malzemelerden yapılmış bir katman ile sağlanır. Bu katman, yürürken veya çalışırken zeminde bulunan çiviler, cam kırıkları veya diğer sivri nesnelerin ayakkabının tabanını delerek ayağa zarar vermesini engeller.

Özellikle inşaat alanları, metal işleme atölyeleri veya orman için "P" standartları büyük önem taşır. Bu tür çalışma ortamlarında, zeminde rastlanabilecek keskin nesnelerin ayakkabı tabanını delip ayağa zarar verme riski yüksektir. Bu nedenle, delinme direnci özelliği olan ayakkabılar bu riski minimize eder.

"P" standardına sahip iş güvenliği ayakkabıları, genellikle aşağıdaki özelliklere sahip olur:

• Delinme Direnci: Ayakkabının taban kısmında, genellikle çelik veya kompozit malzemeden yapılmış bir tabaka bulunur. Bu tabaka, keskin nesnelerin ayakkabının altından geçerek ayağa zarar vermesini önler.
• Dayanıklılık: Delinme dirençli tabanlar, aynı zamanda aşınma ve yırtılmaya karşı ekstra dayanıklılık sağlar.
• Konfor: Delinme direncine rağmen, ayakkabılar hala yeterli esneklik ve konfor sağlamalıdır, böylece kullanıcılar uzun süreli kullanımda rahatsızlık hissetmez.
• Uyumluluk: "P" standartları, genellikle diğer güvenlik özellikleriyle birlikte kullanılır. Örneğin, "S3P" ayakkabılar, su geçirmezlik, enerji emici topuk ve delinme direnci gibi birden fazla koruma özelliğini bir arada sunar.

İş güvenliği ayakkabısı seçerken, çalışma ortamındaki risk faktörleri dikkate alınarak, gerekli koruma özelliklerini içeren standartlara uygun ayakkabıların tercih edilmesi önemlidir. Bu, çalışanların güvenliğini maksimize eder ve potansiyel kazaların önüne geçer.

İş Güvenliği Ayakkabısı Standartları Ülkeye Göre Değişiklik Gösterir mi?

Evet, iş güvenliği ayakkabısı standartları ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir. Her ülke, iş güvenliği konusunda kendi yönetmeliklerini ve standartlarını belirleyebilir, bu da farklı güvenlik gereksinimlerine ve standartlara yol açar. Ancak, birçok ülke uluslararası standartları temel alarak kendi standartlarını geliştirir. İşte bazı örnekler:

Avrupa Birliği (AB): AB ülkeleri genellikle EN ISO 20345 standardını kullanır. Bu standart, iş güvenliği ayakkabıları için minimum güvenlik gereksinimlerini tanımlar.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD): ABD'de iş güvenliği ayakkabıları, ASTM F2413 standardına uygun olmalıdır. Bu standard, ayakkabıların darbe direnci, sıkıştırma direnci ve elektriksel direnç gibi çeşitli özelliklere sahip olmasını gerektirir.

Kanada: Kanada'da iş güvenliği ayakkabıları, CSA Z195 standardına uygun olmalıdır. Bu standart, darbe ve delinme direnci, elektriksel koruma ve kaymaz taban gibi özellikleri içerir.

Avustralya ve Yeni Zelanda: Bu ülkeler AS/NZS 2210.3 standardını kullanır, bu da ayakkabıların belirli bir darbe direncine, sıkıştırma direncine ve su geçirmezliğe sahip olmasını şart koşar.

Bu farklılıklar, her ülkenin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki yasal gereklilikleri, iş gücü yapısı, sanayi sektörlerinin çeşitliliği ve iş kazalarının önlenmesine yönelik öncelikleri nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, bir iş güvenliği ayakkabısı satın alırken veya iş yerinde kullanırken, o ülkenin spesifik standartlarına ve gerekliliklerine uygunluğunun kontrol edilmesi önemlidir.